Historia

 Jakie były to czasy, w których powstawały Zgromadzenia Zmartwychwstańców i Sióstr Zmartwychwstanek?

Jakie wydarzenia oddziaływały na życie i decyzje Założycieli? Jak się toczyła historia ziem polskich, nieistniejących jako państwo na mapach świata, ale przecież żyjących swym własnym życiem? Jak zaznaczyła się obecność emigrantów polskich w krajach europejskich? I co się działo w samej Stolicy Świętej, od której zależały losy zaczątków zgromadzeń, i w Rzymie, gdzie powstawały pierwsze placówki tych wspólnot zakonnych?

Poniższa tabela ukazuje zestawienie, oczywiście wybiórcze i w jakimś stopniu subiektywne, najważniejszych wydarzeń i spraw, które miały miejsce w tamtym okresie historii, w przedziale życia Matki Założycielki – Błogosławionej Celiny Borzęckiej.

Społeczeństwo i Kościół na ziemiach polskich	Sprawy polskie w Europie	Stolica Apostolska i Rzym
1833 wprowadzenie stanu wojennego przez cara w Królestwie Polskim; germanizacja szkół w zaborze pruskim; powstanie w Galicji tajnego Związku Przyjaciół Ludu; kasata na rozkaz cara 200 klasztorów katolickich na Rusi i Litwie 1837 wprowadzenie rosyjskiego systemu monetarnego w Królestwie Polskim; likwidacja kolejnych polskich instytucji w Królestwie Polskim; nasilenie pracy organicznej związanej z kwestią narodową – walka z rusyfikacją i germanizacją 1839 27 II – stracenie Szymona Konarskiego w Wilnie; prośba do cara ułożona przez Siemaszkę o przyjęcie unitów do Cerkwi prawosławnej; 25 III – podpisanie przez cara „zjednoczenia” unitów z Cerkwią na prośbę Siemaszki; zamknięcie metropolii unickiej w Wilnie; ułaskawienie wszystkich przestępców kryminalnych-katolików wyrzekających się swej wiary; przekształcenie ok. 200 klasztorów katolickich w prawosławne; torturowanie zakonnic bazyliańskich w Mińsku; powstawanie prawosławnych eparchii na terenach unii; likwidacja klasztorów katolickich na Litwie; 6 X – uwięzienie prymasa Polski abp. Marcina Dunina w fortecy Kołobrzeg; manifestacje ludu w obronie uwięzionego abp. Dunina uważanego za bohatera narodowego 1840 działalność spiskowa ks. Piotra Ściegiennego w zaborze rosyjskim (do 1844) 1841 odsłonięcie w Warszawie pomnika 6 generałów polskich i 1 pułkownika, którzy zginęli z rąk powstańców listopadowych (warszawiacy nazwali ten obiekt pomnikiem 7 łajdaków); rujnująca Kościół sekularyzacja majątków kościelnych i podporządkowanie Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim Rzymsko-Katolickiemu Kolegium w Petersburgu; wzniesienie w Poznaniu hotelu Bazar – centrum polskich akcji kulturalnych; początek masowego wydawania śpiewników i modlitewników w języku polskim 1844 rewolta tkaczy śląskich; obrady ostatniego sejmu Rzeczypospolitej Krakowskiej; założenie przez ks. Jana Alojzego Ficka centrum ruchu abstynenckiego w Piekarach na Górnym Śląsku; usunięcie karmelitów bosych z Ostrej Bramy w Wilnie 1846 21-22 I – powstanie Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej w Krakowie; II-IV – rabacja galicyjska Jakuba Szeli; 22-27 II – powstanie krakowskie; III – kapitulacja oddziałów powstańczych – wycofanie się z Krakowa w kierunku granicy pruskiej; okupacja Krakowa przez wojska austriackie i rosyjskie; 16 XI – decyzja trzech państw zaborczych o likwidacji Wolnego Miasta Krakowa i Rzeczypospolitej Krakowskiej oraz włączeniu jego terenu do monarchii austriackiej; pozbawienie święceń ks. Piotra Ściegiennego i zesłanie na katorgę do Nerczyńska; uwięzienie w Cytadeli warszawskiej ks. Józefa Szwermickiego, byłego powstańca listopadowego i marianina 1847 2 VIII – proces moabicki przeciwko 254 Polakom (m.in. Ludwikowi Mierosławskiemu) oskarżonym przed sądem w Berlinie o działalność spiskową i zdradę stanu 1848 III – demonstracje narodowe w Poznaniu, Krakowie i Lwowie; 24 IV – zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów w Galicji, jednakże z obowiązkiem rekompensaty ze strony chłopów; 26-29 IV – powstanie w Krakowie i zajęcie miasta przez Austriaków; 2 V – zwycięstwo pod Sokołowem; 9 V – kapitulacja powstańców we Wrześni 1849 wcielenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego do Prus; zesłanie na Syberię ks. Józefa Szwermickiego – „apostoła Syberii” 1850 rozwiązanie Ligii Polskiej przez władze pruskie 1853 pierwsze publiczne zapalenie lampy naftowej przez Ignacego Łukasiewicza na sali operacyjnej szpitala miejskiego we Lwowie 1856 V – wizyta cara Aleksandra II w Warszawie 1857 początek liberalizacji polityki carskiej wobec Polaków („odwilż posewastopolska”); powstanie Księgarni Wydawniczej Gebethnera i Wolffa w Warszawie 1858 zniesienie stanu wojennego w Królestwie Polskim; przywrócenie języka polskiego w szkołach guberni kowieńskiej, grodzieńskiej i wileńskiej 1861 II-X – „rewolucja moralna” manifestująca niezbywalne prawo narodu do samoistnego bytu; 8 IV – manifestacja patriotyczne w Warszawie na placu przed Zamkiem Królewskim krwawo stłumiona przez policję carską; 8 V – pierwsza manifestacja patriotyczna w Wilnie w katedrze; 14 X – wprowadzenie stanu wojennego na terytorium Królestwa Polskiego przez władze rosyjskie; noc 15/16 X – świętokradcze wtargnięcie żołnierzy rosyjskich do katedry i kościoła Bernardynów w Warszawie; zamknięcie kościołów w Warszawie na znak protestu wobec profanacji; manifestacje religijno-narodowe w Królestwie Polskim 1862 3 VII – nieudany zamach w Warszawie na wielkiego księcia Konstantego; 6 X – ogłoszenie branki do wojska carskiego 1863 noc 14/15 I – „branka” w Warszawie do wojska carskiego; 22 I – wybuch powstania styczniowego, polski manifest o uwłaszczeniu chłopów; 22/23 I – ogłoszenie się Komitetu Centralnego Tymczasowym Rządem Narodowym i wydanie manifestu wzywającego do powstania; 8 II – Konwencja Anwelslebena – porozumienie prusko-rosyjskie o współpracy w zdławieniu powstania; III – wybuch powstania na Litwie; 19 IX – zamach w Warszawie na generała Berga – namiestnika Królestwa Polskiego; 9 X – Romuald Traugutt ostatnim dyktatorem powstania 1864 29 II – oblężenie Galicji przez wojska austriackie; 11 IV – aresztowanie przez Rosjan Romualda Traugutta; 24 IV – publiczny protest papieża wobec brutalności represji rosyjskich na Polakach; 5 VIII – stracenie w Cytadeli warszawskiej Traugutta i jego towarzyszy; powstanie rusyfikatorskiego Komitetu Urzędującego na czele z Teodorem Bergiem 1865 represje carskie względem uczestników powstania styczniowego – konfiskaty, kontrybucje, wywózki na Sybir; konfiskata dóbr kościelnych; 24 V – stracenie w Sokołowie Podlaskim ks. Stanisława Brzóski – dowódcy ostatniego oddziału powstańczego 1866 podział Królestwa Polskiego na 10 guberni; ponowny protest papieża wobec brutalności represji rosyjskich na Polakach; germanizacja administracji i sądów w zaborze pruskim 1871 zakaz używania języka polskiego w zaborze rosyjskim; wcielenie do Rzeszy pozostałych ziem polskich – Księstwa Poznańskiego 1872 spotkanie trzech monarchów państw zaborczych w Berlinie – decyzja, że sprawa polska już nigdy nie będzie rozpatrywana na forum europejskim; kulturkampf na ziemiach zaboru pruskiego wprowadzony przez Otto Bismarcka (do 1886); pierwsza fala emigracji z zaboru pruskiego do USA 1873 założenie przez ks. Piotra Wawrzyniaka Banku Ludowego w Śremie nad Wartą 1874 rusyfikacja administracji i szkolnictwa; wprowadzenie systemu opartego na donosicielstwie i wzajemnym szpiegowaniu; podniesienie religii prawosławnej do rangi religii państwowej i politycznie uprzywilejowanej; początek zakładania przez Ludwika Waryńskiego kółek socjalistycznych i kas oporu na terenie Kongresówki; pacyfikacje wsi opornych unitów, np. Drelowa, z użyciem wojska i ostrej amunicji; 13 I – męczeństwo 13 grekokatolików w Pratulinie w obronie swego kościoła – śmierć z rąk Rosjan 1875 pierwszy most kolejowy na Wiśle w Warszawie; powstanie pierwszego elementarza języka polskiego autorstwa Prószyńskiego; początek wydawania czasopisma dla ludu pt. „Przyjaciel” w Toruniu; pierwsze numery pism ludowych: „Przyjaciel”, „Wieniec” i „Pszczółka”; 15 VI – mianowanie przez Piusa IX kardynałem abp. Ledóchowskiego podczas jego pobytu w więzieniu; 2 III – publiczne przyjęcie prawosławia przez kapłanów unickich – ostateczne zlikwidowanie wyznania unickiego na terenach Królestwa Polskiego 1876 germanizacja szkolnictwa w zaborze pruskim; 28 IV – zakaz posługiwania się językiem polskim w administracji i sądach zaboru pruskiego; utworzenie Muzeum Czartoryskich w Krakowie przez księcia Władysława Czartoryskiego; 3 II – uwolnienie z więzienia kard. Ledóchowskiego po jego nominacji na kardynała-prezbitera tytułu św. Wawrzyńca in Lucina; przymusowy wyjazd z kraju do Rzymu kard. Ledóchowskiego 1877 27 VI-8 IX – objawienia Matki Bożej w Gietrzwałdzie 1878 początek aresztowań w środowiskach socjalistycznych Królestwa Polskiego; namalowanie obrazu Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki 1879 początek „nocy apuchtinowskiej” – okresu intensywnej rusyfikacji w Królestwie Polskim 1882 założenie przez Ludwika Waryńskiego w Warszawie Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat – pierwszej polskiej partii robotniczej na ziemiach polskich; powstanie w Królestwie Polskim Towarzystwa Kółek Rolniczych im. S. Staszica; założenie przez Józefa Kraszewskiego Macierzy Szkolnej; założenie przez Jadwigę z Działyńskich Zamoyską Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kórniku; namalowanie obrazu Hołd pruski Jana Matejki 1883 namalowanie obrazu Sobieski pod Wiedniem Jana Matejki; wydanie w Polsce Manifestu komunistycznego 1884 mianowanie przez Leona XIII 12 biskupów na wakujące stolice na ziemiach polskich 1885 początek działalności tajnego Uniwersytetu Latającego dla kobiet Jadwigi Szczawinskiej-Dawidowej w zaborze rosyjskim; likwidacja 130 klasztorów w zaborze rosyjskim; nakaz wydany przez władze pruskie wysiedlenia z terytorium państwa wszystkich Polaków mających obce obywatelstwo – tzw. rugi pruskie (do 1908); 2 II – zesłanie na wygnanie do Jarosławia nad Wołgą bp. Hryniewieckiego za obronę polskości w życiu Kościoła 1886 rozbicie partii Proletariat przez władze carskie; 26 IV – utworzenie na terenie zaboru pruskiego Komisji Kolonizacyjnej zajmującej się wykupem ziemi z rąk polskich i osiedlaniem na niej Niemców; „ustawa kagańcowa” zakazująca używania języka polskiego w szkołach i urzędach w zaborze pruskim 1891 manifestacje robotnicze, starcia z wojskiem i drastyczne represje władz carskich w Łodzi i Żyrardowie; utworzenie Związku Wszechniemieckiego do rozbudzania nacjonalizmu niemieckiego skierowanego przeciw Polakom 1892 strajk powszechny w Łodzi, zwany „buntem łódzkim”; uniezależnienie Związku Spółek Zarobkowych od kontroli władz niemieckich dzięki działalności ks. Piotra Wawrzyniaka 1893 22 II – manifest cara Mikołaja II o tolerancji i swobodnej działalności Kościoła katolickiego; początek działalności Polskiej Partii Socjalistycznej w Królestwie Polskim (w kierownictwie Józef Piłsudski); powstanie Ligi Narodowej w Warszawie (na czele Roman Dmowski); powstanie w Wielkopolsce pierwszej politycznej organizacji chłopskiej – Związku Stronnictwa Chłopskiego z inicjatywy ks. Stanisława Stojałowskiego; ks. Piotr Wawrzyniak posłem w Sejmie pruskim (do 1898) 1894 28 IX – założenie w Poznaniu Związku dla Popierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich (Hakaty); 19 III – encyklika Leona XIII Charitatis providentiaeque do biskupów polskich wzywająca do uległości wobec prawa i władzy 1895 1895-1897 – premierem Austro-Węgier hrabia Kazimierz Badeni, bardzo dbający o sprawy polskie w monarchii; powstanie Ogólnego Żydowskiego Związku Robotniczego na Litwie, w Polsce i w Rosji – „Bundu”; powstanie w Poznaniu koncernu prasowego i wydawniczego – Księgarni św. Wojciecha; uzyskanie stopnia magistra farmacji na UJ przez pierwsze kobiety 1898 26 XI – prapremiera Warszawianki Wyspiańskiego w teatrze krakowskim; 24 XII – odsłonięcie pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie w stulecie urodzin poety 1900 aresztowanie w Łodzi Józefa Piłsudskiego; całkowite usunięcie języka polskiego ze szkolnictwa powszechnego w Poznaniu; zjazd polskich kobiet w obronie polskości w Poznaniu; powstanie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie z Regularnej Szkoły Sztuk Pięknych; uroczysty jubileusz 25-lecia pracy twórczej Sienkiewicza – darem od społeczeństwa dworek w Oblęgorku 1901 20 V – strajk szkolny dzieci polskich we Wrześni; list pasterski prymasa abp. Floriana Stablewskiego w obronie dzieci we Wrześni; powstanie z inicjatywy ks. Wawrzyniaka spółek parcelacyjnych do obrony ziemi polskiej zagrożonej wykupem przez Niemców; 15 IV – mianowanie bp. krakowskiego Jana Puzyny kardynałem 1902 strajk szkolny w Królestwie Polskim; jubileusz w Krakowie i Lwowie 25-lecia pisarstwa Marii Konopnickiej; założenie w Poznaniu czasopisma „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” przez ks. Piotra Wawrzyniaka i ks. Kazimierza Zimmermmana 1903 22 II – manifest cara Mikołaja II o tolerancji i swobodnej działalności Kościoła katolickiego; Wojciech Korfanty pierwszym posłem Polakiem z terenu Śląska do niemieckiego parlamentu 1904 IX – strajki robotnicze w Królestwie Polskim; przegłosowanie w parlamencie pruskim ustawy budowlanej o osadnictwie ograniczającej możliwość budowy domów przez Polaków w zaborze pruskim; walka Michała Drzymały – wielkopolskiego chłopa o prawo budowy domu na własnej działce rolnej we wsi Podgradowice (wóz Drzymały); rozruchy rewolucyjne w zaborze austriackim; wydanie we Lwowie dzieła kard. Puzyny pt. O zjednoczeniu narodowym 1905 26 I – powszechny strajk w Królestwie Polskim; 27 I – strajk i zamieszki w Warszawie; 28 I – strajk włókniarzy w Łodzi – dwudniowe krwawe starcia; I – strajk w Zagłębiu Dąbrowskim, następnie powszechny strajk polityczny; II – starcia robotników z oddziałami rosyjskimi w Królestwie Polskim; 27 III – wprowadzenie w całym Królestwie Polskim stanu wojennego przez władze carskie; IV – masowe demonstracje robotnicze w Królestwie Polskim; 30 IV – edykt tolerancyjny cara Mikołaja II względem Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim; 23 VI – powstanie w Łodzi; 1 IX – dekret władz pruskich narzucający język niemiecki jako obowiązujący w nauczaniu religii; 10 XI – wprowadzenie stanu wojennego ukazem cara w całym Królestwie Polskim; 3 XII – list Piusa X do wszystkich biskupów i wiernych w zaborze rosyjskim Poloniae populum piętnujący ruchy rewolucyjne; XII – próby wykorzystania przez Niemców listu Piusa X do akcji antypolskiej; 25 XII – wyjazd abp. Teodorowicza do Rzymu celem wyjaśnienia sytuacji na ziemiach polskich 1906 I – strajki i manifestacje robotnicze w Królestwie Polskim; V – strajk powszechny w Królestwie Polskim; 15 VIII – zamachy Organizacji Bojowej PPS na 80 Rosjan odpowiedzialnych za represje na Polakach (krwawa środa); publikacja, po audiencji u papieża, w „Przeglądzie Powszechnym” przez abp. Teodorowicza tłumaczenia listu Piusa X oraz autoryzowanego listu wyjaśniającego jego treść; pogrom Żydów w Białymstoku; bojkot lekcji religii w języku niemieckim podjęty przez uczniów w zaborze pruskim; potępienie przez Stolicę Apostolską i biskupów Królestwa Polskiego ruchu mariawitów 1907 zamach pod Łapami prowadzony przez Józefa Piłsudskiego na wołyński pułk lejbgwardii; utworzenie w Poznaniu Związku Polsko-Katolickich Towarzystw Dobroczynnych przez ks. Piotra Wawrzyniaka i ks. Stanisława Adamskiego; założenie w Krakowie spółdzielni pod nazwą Pierwsza Spółka Spożywcza Członków Stowarzyszeń Katolickich 1908 26 IX – napad w Bezdanach pod Wilnem Frakcji Bojowej PPS Piłsudskiego na pociąg przewożący pieniądze 1909 powstanie w Wielkopolsce Polskiego Towarzystwa Demokratycznego zaangażowanego w obronę polskości; zorganizowanie w Częstochowie Wystawy Przemysłu i Rolnictwa – jednego z największych wydarzeń społeczno-gospodarczych w Polsce przed I wojną 1910 23 V – uroczysty pogrzeb Orzeszkowej na cmentarzu w Grodnie; pieśń Rota – słowa Marii Konopnickiej, muzyka Feliksa Nowowiejskiego; przekazanie przez Piusa X papieskich koron dla koronacji obrazu Matki Bożej Częstochowskiej 1911 pierwszy Zjazd Miłośników Ojczystych Zabytków w Krakowie – sformułowanie nowoczesnych poglądów konserwatorskich; kryzys gospodarczy w zaborze pruskim; zbudowanie pierwszego polskiego samolotu; powstanie klubu sportowego „Polonia Warszawa”; początki skautingu w Polsce pod przewodnictwem Andrzeja Małkowskiego; książę Adam Stefan Sapieha biskupem metropolitą krakowskim 1913 zniesienie stanu wojennego w Królestwie Polskim; odczyt Włodzimierza Lenina pt. Ruch robotniczy w Rosji a socjalna demokracja w lokalu Uniwersytetu Ludowego w Krakowie; wydanie w Warszawie Żywotów Świętych Polskich opracowanych na tle dziejów ojczystych ks. Zygmunta Skarżyńskiego; 14 IX – abp Aleksander Kakowski, rektor Akademii Duchownej w Petersburgu, arcybiskupem metropolitą warszawskim	1833 21 I – powstanie z inicjatywy księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w Paryżu tajnego Związku Jedności Narodowej (Hotelu Lambert); 30 III – uchwała parlamentu francuskiego o ujęciu w karby emigrantów polskich; artykuły we francuskim „Pielgrzymie Polskim” o złym traktowaniu Polaków; załamania w gronie polskich emigrantów; werbowanie przez gen. Józefa Bema ochotników na wyprawę portugalską; IV-VI – Mickiewicz redaktorem i głównym publicystą „Pielgrzyma Polskiego” w Paryżu; 1 XI – przyjazd do Paryża Lamennais’go i nawiązywanie bezpośrednich kontaktów z polskimi tułaczami; wydanie w Paryżu Reduty Ordona Mickiewicza i t. III Poezji Słowackiego; 8 IX – układ Rosji, Austrii i Prus w Munchengratz o wspólnym zwalczaniu ruchów rewolucyjnych; wizyta złożona Mickiewiczowi i Domeyce przez J.H. Burgauda des Marets, francuskiego tłumacza, przyjaciela Jańskiego; zebranie Towarzystwa Literackiego Polskiego z udziałem Burgauda des Maretsa, zaprezentowanego przez Jańskiego jako członka-korespondenta i tłumacza wieszcza 1834 wydanie w Paryżu książki Słowa wieszcze księdza Lamenego; 1. wydanie Pana Tadeusza Mickiewicza  w Paryżu; szerzenie w Niemczech przez Montalemberta idei Jańskiego o duchowym wskrzeszeniu świata i Polski; 12 V – założenie w Bernie przez Lelewela tajnej organizacji „Młoda Polska” 1835 dom właścicieli Księgarni i Drukarni Polskiej w Paryżu – Januszkiewicza i Jełowickiego ośrodkiem polskości; X – aresztowanie pod zarzutem szpiegostwa Edwarda Duńskiego i osadzenie go w więzieniu w Paryżu 1836 ogłoszenie Wielkiego Manifestu Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Paryżu; powstanie Konfederacji Narodu Polskiego Józefa Dwernickiego (do 1838); powstanie w Paryżu Towarzystwa Opieki nad Grobami Zasłużonych Ojczyźnie Polaków we Francji; IV – fala wydaleń z Paryża polskich tułaczy; wydanie w Paryżu Irydiona Krasińskiego 1837 V – polityczna podróż Czartoryskiego „po koronę” do Rzymu; powstanie w Paryżu Zjednoczenia Emigracji Polskiej – nieudana próba pogodzenia Wielkiej Emigracji 1838 ostre ataki na odradzający się katolicyzm polski ze strony emigracyjnej lewicy we Francji; założenie w Paryżu Biblioteki Polskiej przez Towarzystwo Historyczno-Literackie; powstanie Biura Dyplomatycznego przy księciu Adamie Jerzym Czartoryskim do koordynacji działań ugrupowań na arenie międzynarodowej; sprzedawanie „na chleb” przez Mickiewicza swoich manuskryptów; połowa roku – konsolidacja emigracyjnych arystokratów w Paryżu; poparcie monarchistów przez paryską „Kronikę Emigracji Polskiej”; 20 XII – definitywny powrót Słowackiego do Paryża, konflikty z Mickiewiczem i emigracją 1839 XII – umieszczenie w prasie francuskiej allokucji Grzegorza XVI w sprawie unitów w cesarstwie rosyjskim (wg carskiej wersji wydarzeń); elaborat w piśmie „Towarzystwo Demokratyczne Polskie” propagujący walkę z katolicyzmem jako szkodliwym dla Polski w jej dążeniu do niepodległości; założenie monarchistycznego pisma „Trzeci Maj”; spory w Paryżu wśród monarchistów dotyczące obchodów rocznicy powstania listopadowego; XI – Mickiewicz profesorem literatury łacińskiej w Lozannie w Szwajcarii (do 1840); wydanie Liryków lozańskich Mickiewicza; 12 II – podpisanie przez część księży unickich na czele z bp. Siemaszką aktu odstąpienia od Rzymu i połączenia z Kościołem prawosławnym 1840 zebranie przez Towarzystwo Dam 18 tysięcy franków na karnawał polskich monarchistów w Paryżu; powrót Mickiewicza do Paryża; XII – wykłady Mickiewicza na katedrze literatury słowiańskiej w Collège de France (do 1844); 25 XII – uczta Polaków u Eustachego Januszkiewicza w Paryżu – improwizacje Mickiewicza i Słowackiego, konflikt dwóch wieszczów; XII – przybycie do Paryża Andrzeja Towiańskiego; szukanie poparcia przez W. Zamoyskiego u nuncjusza austriackiego dla katolicyzmu polskiego 1841 30 VII – pierwsza wizyta Andrzeja Towiańskiego u Mickiewicza w Paryżu; 27 IX – obwieszczenie rozpoczęcia „Sprawy Bożej” przez Andrzeja Towiańskiego w przemówieniu do emigracji polskiej w katedrze Notre-Dame w Paryżu; doktrynalne dzieło Towiańskiego pt. Biesiada z Janem Skrzyneckim dnia 17 stycznia 1841 roku w Brukseli 1842 założenie przez Towiańskiego w Paryżu sekty kabalistycznej Koło Sprawy Bożej; wydanie przez zmartwychwstańców Biesiady Towiańskiego w celu skompromitowania autora; VII – wydalenie z Francji Andrzeja Towiańskiego 1843 Hotel Lambert w Paryżu główną siedzibą księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i jego konserwatywnego stronnictwa emigracji polskiej; wyjazd Towiańskiego z Paryża do Rzymu w celu pozyskania papieża – odmowa audiencji przez Grzegorza XV 1844 zawieszenie wykładów Adama Mickiewicza w Collège de France w Paryżu wskutek głoszenia przez niego towianizmu 1845 przybycie do Paryża m. Makryny Mieczysławskiej – bazylianki „prześladowanej” za unię; rozgłos m. Makryny szerzony przez ks. Jełowickiego CR i obóz Czartoryskich; wprowadzenie nowatorskich rozwiązań zegarmistrzowskich przez firmę Patek-Philippe założoną w Szwajcarii przez powstańca listopadowego Antoniego Patka 1846 miesięczny areszt Norwida w Berlinie pod zarzutem powiązań z wydarzeniami rewolucyjnymi na ziemiach polskich 1848 powstanie Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu; 7 II – przyjazd do Paryża Ludwika Norwida (brata poety Cypriana) – męża zaufania „braci” i „mistrza” Andrzeja Towiańskiego; wydanie drukiem w Paryżu dwóch wykładów Mickiewicza o Kościele i o mesjanizmie – umieszczenie ich na indeksie wskutek interwencji zmartwychwstańców; wydanie w Paryżu traktatu poetyckiego Wigilia Cypriana Norwida; starania Holandii o własnych biskupów 1849 przybycie do Paryża Cypriana Norwida; 3 IV – śmierć Juliusza Słowackiego w Paryżu 1851 ukazanie się traktatu o sztuce Promethidion Cypriana Norwida w Paryżu 1855 Aleksander II Oswobodziciel – syn Mikołaja I carem Rosji i królem Polski 1857 założenie w Petersburgu Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi przez ks. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego 1858 zamknięcie w Petersburgu „Tygodnika Petersburskiego” – urzędowej gazety Królestwa Polskiego 1859 23 II – śmierć w Paryżu Zygmunta Krasinskiego 1862 powstanie Polskiej Misji Katolickiej w Londynie; IX – Otto von Bismarck premierem Prus; wznowienie stosunków dyplomatycznych Stolicy Apostolskiej z Rosją 1863 8 II – konwencja Alvenslebena pomiędzy Prusami a Rosją w sprawie tłumienia powstania styczniowego; rozwiązanie sejmu w Niemczech przez Bismarcka, wprowadzenie cenzury; wydanie w Lipsku jedynego tomu Poezji Cypriana Norwida (wraz z poematem epickim Quidam); osiedlenie się Józefa Ignacego Kraszewskiego w Dreźnie (do 1885) 1864 okres ożywionej działalności politycznej i publicystycznej J.I. Kraszewskiego w Dreźnie (do 1876) 1865 powstanie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Paryżu; powstanie Komitetu Reprezentacyjnego w Szwajcarii 1866 powstanie Zjednoczenia Emigracji Polskiej w Paryżu; powstanie zabajkalskie zesłanych na katorgę Polaków z żądaniem powrotu z zesłania do Polski 1867 początek wydawania w Dreźnie przez Kraszewskiego roczników pt. „Z roku… rachunki” – kroniki kulturalno-politycznej trzech zaborów (do 1870); zjazd słowiański w Moskwie (bez udziału Polaków) 1868 Cyprian Norwid członkiem paryskiej Société des Artistes 1870 współpraca Cypriana Norwida z paryską Société Philologique; koniec działalności Hotelu Lambert w Paryżu po klęsce Francji śmierć Charlesa René Montalemberta – publicysty, polityka francuskiego i przyjaciela Polaków 1871 początek Kulturkampfu księcia Ottona Bismarcka 1872 powstanie Polskiego Muzeum Narodowego w szwajcarskim Rapperswilu 1873 17 I – pierwsze użycie terminu Kulturkampf (walka kulturowa) w parlamencie pruskim przez posła Rudolfa Virchova; 22 X – Sojusz Trzech Cesarzy (Niemiec, Austro-Węgier i Rosji) 1875 odkrycie ruin wyroczni w Dydonie – spór o pierwszeństwo odkrycia między Grekiem K. Karapanosem a Polakiem Z. Mineyką; ukazanie się Pana Tadeusza w przekładzie rosyjskim w Rosji 1877 zamieszkanie Cypriana Norwida w Zakładzie św. Kazimierza na paryskim przedmieściu Ivry; otrzymanie przez pierwszą Polkę – A. Tomaszewicz tytułu doktora nauk medycznych na uniwersytecie w Zurychu; ks. Karol Hryniewiecki profesorem i rektorem Akademii Duchownej w Petersburgu 1878 13 V – śmierć Andrzeja Towiańskiego w Zurychu w jedności z Kościołem katolickim; „zdymisjonowanie” przez rząd 2/3 biskupów i zamknięcie seminariów duchownych w Prusach 1879 bp Włodzimierz Czacki jako abp tytularny Salaminy nuncjuszem apostolskim w Paryżu (do 1882); przyznanie Henrykowi Siemiradzkiemu członkostwa prestiżowej Akademii Sztuki w Berlinie i członkostwa Akademii Sztuk Pięknych w Sztokholmie 1880 wydanie w Rosji nowel Sienkiewicza w przekładzie rosyjskim; wydanie powieści Bracia Karamazow Fiodora Dostojewskiego 1881 13 III – śmierć cara Aleksandra II na skutek zamachu bombowego dokonanego przez Ignacego Hryniewickiego; Aleksander III – syn Aleksandra II carem Rosji i królem Polski 1882 rozłam wśród socjalistów w Genewie – powstanie Stowarzyszenia Socjalistycznego i Ludu Polskiego; powstanie Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat pod przewodnictwem Ludwika Waryńskiego; odnowienie konkordatu między Stolicą Apostolską a Rosją – ugoda w sprawie organizacji diecezji i seminariów duchownych; powstanie w Petersburgu czasopisma pozytywistycznego „Kraj” w języku polskim 1883 23 V – śmierć Cypriana Norwida w Paryżu; spotkanie w Paryżu ks. Jana Bosko z Augustem Czartoryskim 1886 zakończenie pruskiego Kulturkampfu 1887 powstanie tajnej organizacji o programie niepodległościowym – Ligi Polskiej w Genewie w Szwajcarii (do 1893); ponowne nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Watykanem a Rosją 1888 przeniesienie zwłok Cypriana Norwida z cmentarza w Ivry do grobu zbiorowego na polskim cmentarzu w Montmorency pod Paryżem 1889 przyznanie Siemiradzkiemu członkostwa Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu 1890 dymisja kanclerza Niemiec Bismarcka jako polityka zbyt ostrożnego; Leo von Caprivi kanclerzem Niemiec; początek polityki mocarstwowości w Niemczech 1892 XI – zjazd socjalistów polskich w Paryżu i uchwalenie programu Polskiej Partii Socjalistycznej; 2 IV – święcenia kapłańskie Augusta Czartoryskiego w San Remo 1893 II-III – powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej; likwidacja Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, założonego przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w 1832; 8 IV – śmierć ks. Augusta Czartoryskiego w Alassio 1894 1 XI – śmierć Aleksandra III – cesarza rosyjskiego; Mikołaj II – syn Aleksandra III carem Rosji i królem Polski (25 XII 1916 zrzekł się praw do tronu polskiego) 1898 odkrycie polonu i radu przez Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie; otwarcie przez Marię Teresę Ledóchowską drukarni czasopism i książek służących ewangelizacji Afryki; 30 XI – śmierć Bismarcka 1903 Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki (zjawisko radioaktywności) dla Marii Skłodowskiej-Curie i Piotra Curie 1905 I – wybuch rewolucji w Rosji, wielkie strajki robotnicze (do 1907); 30 IV – carski ukaz o tolerancji religijnej w Rosji 1906 19-25 XI – zjazd PPS w Wiedniu – rozłam na PPS Frakcję Rewolucyjną (z Józefem Piłsudskim) oraz PPS Lewicę (z Marią Koszutską) 1908 wydanie w Rosji syntezy dziejów nowszej literatury polskiej autorstwa A. Jacymirskiego 1909 5 X – otrzymanie przez mariawickiego ks. Jana M. Kowalskiego sakry biskupiej w starokatolickiej katedrze w Utrechcie 1911 druga Nagroda Nobla dla Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie chemii; odkrycie pierwszej witaminy – B przez Kazimierza Funka	1833 pismo Grzegorza XVI krytyczne wobec Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego Mickiewicza 1834 21 VI – encyklika Singulari nos potępiająca poglądy rewolucyjne; brewe papieskie powtórnie potępiające radykalne poglądy Félicité Roberta de Lamennais’go; wydanie po francusku i po polsku książki Słowa wieszcze Lamennais’go – odpowiedzi na krytykę jego poglądów ze strony Kościoła; odejście Lamennais’go ze wspólnoty Kościoła 1835 26 IX – brewe Grzegorza XVI Dum acerbissimas potępiające hermezjanizm; założenie w Rzymie przez ks. Wincentego Pallottiego prekursorskiego Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego i Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego (pallotynów – części Zjednoczenia AK) 1837 17 II – audiencja u Grzegorza XVI hrabiego Montalemberta przekazującego wyrazy czci od Polaków – zainteresowanie papieża sprawami polskimi; audiencja u papieża generała Władysława Zamoyskiego, informującego Grzegorza XVI na podstawie dokumentów o prawdziwym obliczu powstania listopadowego – ubolewanie papieża z powodu wprowadzenia go w błąd przez dyplomację carską i wydania encykliki Cum primum 1838 bulla Multa praeclare; obrona przez Grzegorza XVI bp. Jana Marcelego Gutkowskiego z Podlasia – zwolennika unii; odznaczenie carskim orderem prałata Mariniego – archiwisty watykańskiego; założenie w Rzymie przez ks. Wincentego Pallottiego Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego; tryumfalna podróż po Państwie Kościelnym carewicza Aleksandra Mikołajewicza Romanowa (syna likwidatora unii) 1839 3 XII – list apostolski In supermo potępiający nierówność ras; allokucja papieża potępiająca apostatów unickich oraz zatwierdzająca rzekomo dobrowolne przejście na prawosławie kilku diecezji unickich; kanonizacja bł. bp. Alfonsa Marii Liguoriego – założyciela Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela (redemptorystów); beatyfikacja Bronisławy – norbertanki z Krakowa Zwierzyńca; zwłoka we wniesieniu na konsystorz papieski sprawy prześladowań unitów – sprzeciw Kongregacji Rozkrzewiania Wiary; początek wydawania Bullarium de Propaganda Fide – biuletynu zarządzeń papieża i Kongregacji Rozkrzewiania Wiary; dekret pochwalny Grzegorza XVI dla Zgromadzenia Sióstr Nauczycielek od św. Doroty; brewe pochwalne dla Towarzystwa Maryi z Bordeaux (marianistów); projekt Cezarego Platera co do utworzenia unicko-słowiańskiego seminarium w Wiecznym Mieście 1840 wstrząs w Rzymie i w Watykanie na wieść o męczeństwie i tragedii unitów w Cesarstwie Rosyjskim – wyłom w stanowisku Stolicy Apostolskiej; brewe papieskie Grzegorza XVI ostro potępiające politykę caratu wobec Kościoła katolickiego; audiencja u Grzegorza XVI Piotra Semenenki i Hieronima Kajsiewicza z prośbą o święcenia kapłańskie; odsunięcie w Rzymie od działalności przyjaznej Polakom ks. P. Gerbeta i o. J.B.H. Lacordaire’a; V – starania o założenie w Rzymie monarchistycznego klubu z propagandową czytelnią 1841 zatwierdzenie przez Grzegorza XVI Zgromadzenia Córek Naszej Pani na Górze Kalwarii; 17 XII – zatwierdzenie reguły i oficjalne uznanie przez Grzegorza XVI Zgromadzenia Misjonarzy Przenajdroższej Krwi Chrystusa 1842 protest papieża przeciw polityce cara; 20 I – objawienie się Najśw. Maryi Panny Żydowi Alfonsowi Marii Ratisbone, bankierowi i myślicielowi, w kościele św. Andrzeja delle Fratte w Rzymie – początek jego nawrócenia 1843 brewe Singulari nos; zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Szkolnych Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu 1844 zakaz angażowania się w sprawy polityki wydany przez Grzegorza XVI dla księży irlandzkich 1845 23 XI – papieski program misyjny Neminem profecto; instrukcja Kongregacji Rozkrzewiania Wiary De clero indigeno o tworzeniu kleru tubylczego na terenach misyjnych; pojednanie między papieżem a carem; 5 XI – audiencja u Grzegorza XVI m. Makryny Mieczysławskiej (popularnej do 1848) 1846 1 VI – śmierć Grzegorza XVI; 16 VI – wybór kard. Giovanniego Marii Mastai-Ferrettiego na papieża Piusa IX; 8 XI – encyklika Piusa IX Qui pluribus potępiająca liberalizm; szereg ważnych reform przeprowadzonych przez Piusa IX w Państwie Kościelnym; 24 IX – zatwierdzenie przez Piusa IX Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego (pallotynów); założenie przez Adama Mickiewicza własnego koła, radykalizującego doktrynę Andrzeja Towiańskiego (istniejącego do 1847) 1847 reforma rządów w Państwie Kościelnym, zmiany w polityce zagranicznej; uznanie przez Piusa IX Stowarzyszenia Dzieci Maryi Niepokalanej zorganizowanego przez siostry szarytki; 6 I – odnowienie w Rzymie ślubów zakonnych bazylianek obrządku łacińskiego przez m. Makrynę Mieczysławską 1848 6 I – encyklika In suprema Petri Apostoli sede w sprawie jedności z Cerkwią prawosławną; 14 III – ogłoszenie konstytucji Statut Fundamentalny dla Rządów Doczesnych w Państwach Świętego Kościoła Rzymskiego; powołanie przez papieża komisji do spraw dogmatu Niepokalanego Poczęcia NMP; koniec III – wydalenie jezuitów z Państwa Kościelnego; 29 IV – papieska odmowa udziału Państwa Watykańskiego w wojnie z Austrią; 16 VIII – powstanie nowego rządu w Państwie Kościelnym; 15 IX – zamordowanie premiera Państwa Kościelnego Pellegrina Rossiego przez włoskich nacjonalistów; 24 XI – ucieczka papieża Piusa IX w przebraniu do Gaety w Królestwie Neapolitańskim; 4 XII – zwrócenie się papieża do monarchów europejskich z prośbą o pomoc w przywróceniu porządku w Państwie Kościelnym; zjednoczenie Stowarzyszenia Najświętszego Serca Maryi i Zgromadzenia Ducha Świętego za zgodą Piusa IX; 25 III – niefortunna audiencja u papieża Adama Mickiewicza, żądającego od Ojca Świętego stanięcia na czele ruchów ludowych w Europie; 27 III – sejmik emigrancki zwolenników i przeciwników nauki Towiańskiego; 29 III – utworzenie przez Mickiewicza z pomocą m. Mieczysławskiej Legionu Polskiego w Rzymie (do VII 1849); wydanie w Rzymie Składu zasad Mickiewicza – manifestu towiańszczyzny; usiłowania Mickiewicza w celu pozyskania „urzędu duchowego” papieża dla „sprawy Bożej” Towiańskiego 1849 konsultacje papieża z biskupami w sprawie ujęcia w dogmat nauki o Niepokalanym Poczęciu Maryi; 9 II – zniesienie świeckiej władzy papieskiej i likwidacja Państwa Kościelnego przez Zgromadzenie Konstytucyjne w Rzymie – proklamowanie republiki; III – ekspedycja wojsk francuskich w celu przywrócenia władzy papieskiej w Państwie Kościelnym; pomoc Austrii w tłumieniu powstania w Rzymie; 3 VII – chwilowy powrót papieża do Rzymu; VII – zdobycie Rzymu przez Francuzów; 26 XI – ogłoszenie przez Piusa IX z wygnania w Neapolu rozwiązania dotychczasowego rządu w Rzymie; przywrócenie świeckiej władzy papieża w Państwie Kościelnym; unieważnienie wszystkich aktów prawnych wymuszonych na Państwie Kościelnym przez rewolucję; założenie „Civilta Cattolica” 1850 12 IV – powrót papieża Piusa IX z Gaety do Rzymu przy poparciu wojsk francuskich – kontynuacja władzy świeckiej w Państwie Kościelnym (do 1870) 1851 encyklika Piusa IX o zaostrzonych wymaganiach co do zakonnego wspólnego życia i ubóstwa; zalecenie i pochwalenie przez papieża wieczystej adoracji praktykowanej głównie przez zakony; mianowanie ksienią m. Makryny Mieczysławskiej 1852 założenie przez Piusa IX specjalnej naukowej komisji archeologicznej; 30 X – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej 1853 encyklika Inter multiplices; założenie w Rzymie Societe Chretienne Orientale; 30 X – beatyfikacja ks. Andrzeja Boboli – jezuity i męczennika; beatyfikacja przez Piusa IX ks. Pawła Franciszka Danei (Pawła od Krzyża) – założyciela Zgromadzenia Męki Jezusa Chrystusa (pasjonistów) 1854 8 XII – ogłoszenie przez Piusa IX dogmatu Niepokalanego Poczęcia NMP bullą Ineffabilis Deus; 23 I – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame; 8 II – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr św. Józefa z Cluny; wielki zjazd biskupów w Rzymie 1855 otrzymanie od Piusa IX rangi arcybractwa i polecenie całemu Kościołowi Bractwa Świętego Dziecięctwa Jezusa 1856 wprowadzenie przez Piusa IX święta Najświętszego Serca Jezusa w całym Kościele powszechnym; założenie pisma „Etudes” 1857 encyklika Piusa IX Neminem latet o obowiązku składania ślubów czasowych przed wieczystymi w zakonach; zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza – gałęzi trzebnickiej; otrzymanie przez wspólnotę Józefy Karskiej i Marceliny Darowskiej dekretu Stolicy Apostolskiej zezwalającego na życie wspólne w Rzymie, otwarcie pierwszego domu (początek Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny) 1859 8 XII – obłóczyny i publiczne wieczyste śluby zakonne pierwszych sióstr wspólnoty Karskiej i Darowskiej w Rzymie (sióstr niepokalanek) 1860 19 I – encyklika Nullis certi verbis protestująca przeciw „świętokradczemu zamachowi na suwerenność rzymskiego Kościoła”; rzucenie klątwy na uzurpatorów Państwa Kościelnego; 18 IX – klęska armii zorganizowanej na polecenie papieża; beatyfikacja ks. Jana Sarkandra – męczennika; klęska wojsk papieskich pod Castelfidardo 1861 założenie czasopisma „L’Osservatore Romano” 1862 kanonizacja 13-letniego Thomasa Kosaki wraz z 25 towarzyszami zamęczonych w Japonii w 1597; wielki zjazd biskupów w Rzymie – allokucja papieska piętnująca racjonalizm, materializm i politykę rządu włoskiego; ogłoszenie przez Kongregację ds. Zakonników wymagań co do tworzenia nowych wspólnot zakonnych; wizyta w Stolicy Apostolskiej prymasa Polski Leona Przyłuskiego jako przedstawiciela całego Kościoła polskiego; najazd Giuseppe’a Garibaldiego na Państwo Kościelne 1863 31 VIII – nakazanie modłów na całym świecie w intencji walczących Polaków przez papieża Piusa IX; 4 III – bulla cyrkumskrypcyjna ustalająca metropolię w Utrechcie i cztery biskupstwa w Holandii; 21 XII – list papieża Tuas libenter do abp. monachijskiego ganiący ataki na scholastykę; dekret pochwalny Stolicy Apostolskiej dla niepokalane 1864 encyklika Piusa IX Quanta cura i zestawienie Syllabus errorum – spisu „błędów nowożytnych”, jak np. socjalizm, komunizm, liberalizm, panteizm, naturalizm; 6 XII – przedstawienie kardynałom przez papieża projektu zwołania soboru powszechnego; beatyfikacja s. Marii Małgorzaty Alacoque – krzewicielki kultu Serca Bożego; 23 VII – zatwierdzenie Towarzystwa Świętego Franciszka Salezego; 15 IX – podpisanie przez Napoleona III konwencji z Piemontem zachowującej Państwo Kościelne w aktualnej formie 1865 powołanie przez papieża komisji do wstępnego ustalenia tematów soboru; 22 XII – zatwierdzenie przez Piusa IX Zgromadzenia Misjonarzy Klaretynów; zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Towarzystwa Maryi 1867 26 VI – uroczysta zapowiedź zwołania soboru powszechnego; 29 VI – kanonizacja bł. o. Jozafata Kuncewicza – bazylianina, arcybiskupa połockiego obrządku greckokatolickiego i męczennika; kanonizacja bł. o. Bartolomea Gutierreza – augtianina, męczennika za wiarę w Japonii w 1632; kanonizacja bł. ks. Pawła Franciszka Danei (Pawła od Krzyża) – założyciela księży pasjonistów; 17 VII – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej; wielki zjazd biskupów w Rzymie; powtórny najazd Giuseppe’a Garibaldiego na Państwo Kościelne; interwencja Francji na korzyść Państwa Kościelnego 1868 29 VI – oficjalne zwołanie Soboru Watykańskiego I; brewe Piusa IX Arcano Divinae Providentiae consilio zapraszające na sobór z ponowieniem wezwania do jedności z obrządkami wschodnimi; bp Rafał Monaco la Valetta – bp Ostii i Veletrii mianowany kardynałem i wielkim przeorem zakonu maltańskiego; aprobata przez Stolicę Apostolską konstytucji klasztoru Zgromadzenia Mniszek Klarysek od Wieczystej Adoracji w Troyes 1869 8 XII – otwarcie Soboru Watykańskiego I (do 18 VII 1870); udział abp. Antoniego Marii Klareta w Soborze Watykańskim I i obrona dogmatu o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności; 19 II – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Towarzystwa Świętego Franciszka Salezego; 11 II – śmierć w Rzymie m. Makryny Mieczysławskiej 1870 24 IV – uchwalenie przez Sobór Konstytucji dogmatycznej o wierze katolickiej Dei Filius; 13 VII – przyjęcie przez Sobór wniosku akceptującego dogmat o nieomylności papieskiej; 18 VII – zatwierdzenie przez papieża dogmatu o nieomylności papieskiej Konstytucją dogmatyczną Pastor aeternus; 20 X – zawieszenie obrad Soboru Watykańskiego I; ogłoszenie przez Piusa IX św. Józefa patronem Kościoła powszechnego; 20 IX – zdobycie przez wojska włoskie stolicy Państwa Kościelnego – Rzymu po symbolicznej obronie – koniec istnienia Państwa Kościelnego i przyłączenie Rzymu do zjednoczonych Włoch; ogłoszenie się przez papieża „więźniem Watykanu”; ogłoszenie, w wyniku plebiscytu, Rzymu stolicą zjednoczonych Włoch; konsekracja biskupia ks. Aloysiusa Serafiniego w Rzymie 1871 ogłoszenie przez Piusa IX św. Alfonsa Marię Liguoriego, założyciela redemptorystów, doktorem Kościoła; 20 IX – początek okupacji Rzymu przez wojska piemonckie; 20 X – przerwanie obrad Soboru; dekret pochwalny Piusa IX dla Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety; 27 IX – konsekracja biskupia ks. Lucida Marii Parocchiego; wykluczenie z Kościoła kilku niemieckich profesorów teologii nieuznających dogmatu o nieomylności papieża; bp Włodzimierz Czacki pracownikiem Kongregacji św. Oficjum, Studiów i Nadzwyczajnych Spraw Kościoła; 26 I – uznanie Rzymu za stolicę królestwa włoskiego; 13 V – ustawa parlamentu włoskiego o gwarancjach dla papieża; 15 V – odrzucenie gwarancji parlamentu przez papieża – odtąd „więźnia Watykanu”; pozbawienie papieża posiadłości poza Watykanem, Lateranem i Castel Gandolfo 1872 przyjazd do Rzymu na stałe polskiego malarza Henryka Siemiradzkiego, jego dom – ośrodkiem kultury polskiej 1873 encyklika Etsi multa luctuosa przeciwko szykanowaniu Kościoła w Szwajcarii 1874 13 V – encyklika Piusa IX do biskupów galicyjskich potępiająca działalność dyzunity bp. Marcelego Popiela; dekret Non expedit zakazujący włoskim katolikom uczestnictwa w wyborach politycznych; 29 VII – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1875 5 II – encyklika potępiająca „ustawy majowe” w Rzeszy Niemieckiej; 16 VI – publiczne odczytanie formuły poświęcenia całego świata Sercu Jezusa zatwierdzonej przez Kongregację Rytów; zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Słowa Bożego (werbistów); otwarcie pierwszego domu w Rzymie przez Franciszkę Siedliską (m. Marię od Pana Jezusa Dobrego Pasterza) – początek Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu 1876 przyjazd do Rzymu abp. Mieczysława Ledóchowskiego i praca w Kurii Papieskiej; papieskie pozwolenie uczestniczenia w wyborach miejskich i regionalnych dla katolików włoskich 1877 dekret Świętej Inkwizycji potępiający Trebnik – rytuał z rosyjskimi dodatkami; 22 VI – bp Pawii Lucido Maria Parocchi kardynałem tytułu św. Sykstusa i arcybiskupem Bolonii; przyjazd do Rzymu bp. Joachima Pecciego i mianowanie go na stanowisko kamerlinga Piusa IX 1878 7 II – śmierć Piusa IX; 20 II – wybór kard. Gioacchina Vincenza Pecciego na papieża Leona XIII; 21 IV – encyklika Inscrutabili Dei consilio inaugurująca pontyfikat; encyklika Quod apostolici muneris; 28 I – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa; 7 IX – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia; śmierć Andrzeja Towiańskiego – założyciela sekty religijno-mistycznej 1879 4 VIII – encyklika Leona XIII Aeterni Patris w sprawie tomizmu; dekret pochwalny Stolicy Apostolskiej dla misjonarzy saletynów 1880 encyklika Leona XIII Grande munus o związkach Cyryla i Metodego z Rzymem; 3 XII – encyklika misyjna Sancta Dei civitas; bp Aloysius Serafini kardynałem; reorganizacja przez papieża Akademii Rzymskiej św. Tomasza 1881 29 VI – encyklika Diuturnum illud o roli Watykanu w dziejach świata; dekret Orientalium Ecclesiarum ritus; ogłoszenie świętych Cyryla i Metodego apostołami Słowian; dziękczynna pielgrzymka Słowian do Rzymu; otwarcie przez Leona XIII Archiwum Watykańskiego dla ogółu uczonych; powstanie w Rzymie narodowego instytutu historycznego Austrii; 12/13 VII – próba przeniesienia zwłok Piusa IX z bazyliki św. Piotra do kościoła San Lorenzo za Murami – napaść na kondukt nacjonalistycznych fanatyków; 4 X – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Instytutu Sióstr Oblatek Serca Jezusa; 8 XII – założenie w Rzymie przez ks. Franciszka Marię od Krzyża Jordana Towarzystwa Boskiego Zbawiciela (salwatorianów) 1882 list apostolski In Supremo; bp Włodzimierz Czacki mianowany kardynałem tytułu św. Pudencjanny; objęcie stanowiska wicekanclerza Świętego Kościoła Rzymskokatolickiego w Rzymie przez kard. Lucida Parocchiego; 30 VIII – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Miłości Naszej Pani Dobrej i Nieustającej Pomocy 1883 rok jubileuszu papieskiego; 15 III – otrzymanie kapelusza kardynalskiego przez kard. Włodzimierza Czackiego w Watykanie; 12 VI – przyjazd abp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego do Rzymu i zamieszkanie w Kolegium; założenie przez papieża w Rzymie Kolegium Ormiańskiego; pismo Leona XIII Saepenumero o właściwym ujmowaniu papiestwa w historii; reforma trzeciego zakonu franciszkańskiego; powstanie w Rzymie Stowarzyszenia Zadośćczyniącej Modlitwy Katolickich Narodów 1884 20 IV – encyklika Humanum genus skierowana przeciwko masonerii; otwarcie dostępu do archiwów watykańskich historykom wszystkich wyznań i poglądów; 16 II – kard. Lucido Maria Parocchi wikariuszem papieskim dla Rzymu; utworzenie Union Catolique d’Études Sociales; otwarcie Kolegium Amerykańskiego w Rzymie; wydanie dla Włoch regulaminu muzyki sakralnej 1885 encyklika Immortale Dei o państwie; papież rozjemcą na prośbę Bismarcka w sporze między Niemcami a Hiszpanią o Wyspy Karolińskie; 1 X – brewe Leona XIII podnoszące do rangi arcybractwa dla całego świata oprócz Rzymu Bractwo Oblicza Pana Jezusa w Tours; ogłoszenie przez Leona XIII św. Wincentego á Paulo patronem katolickich dzieł miłosierdzia; systematyczna kwerenda historyków polskich w archiwach watykańskich 1886 IX – pismo papieża do biskupów wschodnich prawosławnych z zaproszeniem na Sobór; ogłoszenie przez Leona XIII św. Jana Bożego – założyciela bonifratrów patronem chorych i szpitali; 22 VI – ogłoszenie przez Leona XIII św. Kamila de Lellis – założyciela kamilianów patronem chorych i szpitali; 25 III – święcenia biskupie ks. Jana Puzyny w kolegium w Rzymie; 21 II – założenie przez o. Simplicjusza Maresca od Narodzenia OFM Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Świętych Serc Jezusa i Maryi w Rzymie 1887 rok jubileuszu papieskiego; 26 I – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety; otwarcie Kolegium św. Anzelma w Rzymie; śmierć w Rzymie Carla Passagliego – profesora Gregorianum i genialnego teologa 1888 encyklika Libertas praestantissimum o prawdziwym sensie wolności; 19 II – beatyfikacja Jana Chrzciciela de la Salle – założyciela Zgromadzenia Braci Szkół Chrześcijańskich; 25 II – zatwierdzenie przez Leona XIII Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego; 8 III – śmierć kard. Włodzimierza Czackiego w Rzymie; 10 III – deportacja zwłok kard. Czackiego do Polski; 11 X – przyjazd do Rzymu cesarza pruskiego Wilhelma II; o. Stefan Pawlicki CR konsultorem Kongregacji Indeksu; powstanie w Rzymie Narodowego Instytutu Historycznego Prus 1889 nadanie przez Leona XIII najwyższej rangi liturgicznej uroczystości Najśw. Serca Jezusa; encyklika Quamquam plures o św. Józefie jako patronie Kościoła; 21 VI – wydanie przez Kongregację Biskupów i Zakonników dekretu Ecclesia catholica rozstrzygającego sytuację prawną ukrytych zgromadzeń zakonnych (wkrótce wycofanego); zaostrzenie dominikanom przez Piusa IX wymagań co do życia wspólnego; założenie Karmelu w domu św. Brygidy w Rzymie przez m. Jadwigę Wielhorską; nadanie przez Leona XIII odznaczenia Komandorii Orderu św. Sylwestra, zw. Orderem Złotej Ostrogi, Polakowi z obywatelstwem amerykańskim – Erazmowi Dołędze Jerzmanowskiemu, działaczowi polonijnemu, fundatorowi kościołów, przytulisk, szpitali, szkół parafialnych i ochronek oraz wynalazcy w dziedzinie gazownictwa 1890 Quemadmodum Stolicy Apostolskiej pozostawiające sprawę częstości przystępowania do Komunii św. decyzji spowiednika; 20 XI – list apostolski wzywający do przeznaczenia na misje w Afryce kolekty z uroczystości Objawienia Pańskiego; 8 XII – konstytucja apostolska Leona XIII Conditae a Christo regulująca sprawy zgromadzeń zakonnych o ślubach prostych; 9 V – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Instytutu Córek Maryi Sióstr Szkół Pobożnych; 17 VII – zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi w Indiach; zatwierdzenie Zgromadzenia Misjonarzy Matki Bożej z La Salette; założenie pisma „Echo z Afryki” przez Marię Teresę Ledóchowską, zwaną „matką Afryki” 1891 15 V – encyklika Leona XIII Rerum novarum o kwestii robotniczej; 22 IX – encyklika Leona XIII Octobri mense o praktyce modlitwy różańcowej; zatwierdzenie liturgicznego święta Objawień w Lourdes dla diecezji w Auch; aprobowanie przez Stolicę Apostolską Konstytucji Towarzystwa Maryi z Bordeaux (marianistów); założenie przez papieża w Rzymie Kolegium Maronickiego; IV – pobyt w Rzymie bp. Karola Hryniewieckiego 1892 encyklika Au milieu des sollicitudes; mianowanie abp. Mieczysława Halki Ledóchowskiego jako pierwszego Polaka prefektem Kongregacji Rozkrzewiania Wiary; otwarcie Kolegium Hiszpańskiego w Rzymie; 25 VI – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Szpitalnych od Najświętszego Serca Jezusa; zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Mikołowie; 2 II – założenie przez o. Alojzego Tezzę i m. Józefinę Vannini Zgromadzenia Córek Świętego Kamila w Rzymie; przeniesienie szczątków papieża Innocentego III z Perugii do Rzymu 1893 rok jubileuszu papieskiego; encyklika Providentissimus Deus poświęcona Pismu Świętemu; 16 I – podniesienie do godności kardynała tytułu świętych Nereusza i Achillesa bp. Luigiego Galimbertiego – prefekta Archiwum Watykańskiego; powstanie federacji benedyktyńskiej z polecenia papieża Leona XIII; założenie Banku Włoskiego z siedzibą w Rzymie 1894 encyklika Leona XIII Praeclara gratulationis – posłanie na rzecz jedności chrześcijańskiej; encyklika Orientalium dignitas; założenie w Rzymie Sodalicji Świętego Piotra Klawera przez Polkę – Marię Teresę Ledóchowską, zwaną „matką misji afrykańskich” 1895 list Leona XIII Ad Anglos do ludu angielskiego – próba zbliżenia z Kościołem anglikańskim; 30 IV – watykańska Instrukcja dla Komisarzy Biskupich zobowiązująca do czuwania nad zgromadzeniami zakonnymi; o. Girolamo Maria Gotti OC kardynałem; powstanie w Rzymie Narodowego Instytutu Historycznego Francji; przyjazd do Rzymu ks. Józefa Sebastiana Pelczara i otrzymanie przez niego godności prałata domowego Jego Świątobliwości 1896 29 VI – encyklika Satis cognitum z teologicznym wykładem o jedności Kościoła; zaniechanie używania pojęć: ‘heretycy’, ‘schizmatycy’ na korzyść wyrażeń: ‘bracia odłączeni’, ‘bracia różniący się’; bulla Leona XIII Apostolicae curae o nieważności święceń anglikańskich; bp Raffaele Pierotti kardynałem i pracownikiem Kongregacji Biskupów i Zakonników; święcenia kapłańskie Wincentego La Pumy – późniejszego wieloletniego sekretarza, a następnie prefekta Kongregacji dla Zakonników i kardynała 1897 opublikowanie po raz pierwszy „L’Annuaire pontificall catholique” przez ks. Alberta Battandiera; 18 VIII – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Córek Bożej Miłości; 22 XII – dekret pochwalny Stolicy Apostolskiej dla Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej; reforma zakonu franciszkanów – połączenie ugrupowań autonomicznych w jedno decyzją Leona XIII 1899 encyklika Annum sacrum o kulcie Najświętszego Serca Jezusa; 9-11 VI – trzydniowe nabożeństwa z polecenia Leona XIII do Najśw. Serca Jezusa i ofiarowanie Mu całej ludzkości; list apostolski Leona XIII Testem benevolentiae potępiający „amerykanizm”; Synod plenarny Ameryki Łacińskiej w Rzymie; mianowanie kardynałem bp. Piotra Respighiego; o. kard. Girolamo Maria Gotti OC prefektem Kongregacji Biskupów i Zakonników; 19 VII – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr św. Feliksa z Kantalicjo; ostateczne zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Konstytucji Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek 1900 8 XII – konstytucja apostolska Leona XIII Conditae a Christo Ecclesiae o opiece biskupa nad zgromadzeniami zakonnymi w swojej diecezji; kard. Piotr Respighi wikariuszem Rzymu; kanonizacja Jana de La Salle – założyciela braci szkolnych; 23 VIII – definitywne zatwierdzenie Stowarzyszenia Misji Afrykańskich przez Kongregację Rozkrzewiania Wiary; 28 XI – zatwierdzenie przez Leona XIII Unii Rzymskiej Zakonu św. Urszuli 1901 18 I – encyklika Graves de communi o demokracji chrześcijańskiej; list Leona XIII ostrzegający episkopat Czech i Moraw przed angażowaniem się po stronie niemieckojęzycznej części wiernych; 28 VI – wydanie tzw. Norm przez Kongregację Biskupów i Zakonników odnoszących się do prawnego postępowania przy zakładaniu nowych zgromadzeń zakonnych; 2 X – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Pielęgniarek Trzeciej Reguły św. Franciszka; zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej Misjonarek Klaretynek; założenie w Rzymie katolickiego czasopisma poświęconego chrześcijańskiemu Wschodowi „Oriens Christianus”; przyjazd do Rzymu bp. Franciszka Albina Symona i mianowanie go arcybiskupem tytularnym Attalea; początek tzw. kryzysu modernistycznego w Kościele katolickim 1902 encyklika Mirae caritatis zachęcająca do częstej Komunii Świętej; utworzenie Papieskiej Komisji Biblijnej w Rzymie; powołanie przez Leona XIII komisji do przygotowania reformy brewiarza; o. kard. Girolamo Maria Gotti OC prefektem Kongregacji Rozkrzewiania Wiary; 7 III – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Misjonarek Terezjanek; 25 III – zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Kapucynek Tercjarek od Świętej Rodziny; 24 VII – zatwierdzenie Instytutu Zakonnego Świętej Rodziny z Bordeaux; przeniesienie się do Rzymu na życzenie Leona XIII wspólnoty ks. Alojzego Orione; powstanie w Rzymie Stowarzyszenia Paziów Najświętszego Sakramentu; 22 VII – śmierć kard. Ledóchowskiego w Rzymie 1903 rok jubileuszu papieskiego; 20 VII – śmierć Leona XIII; zgłoszenie przez bp. Jana Puzynę w imieniu cesarza Austrii Franciszka Józefa I protestu zwanego ekskluzywą wobec próby wyboru na papieża kard. Rampolliego, wrogiego Polakom; udział w konklawe kard. Jana Puzyny jako pierwszego Polaka; 4 VIII – wybór kard. Giuseppa Melchiora Sarta na papieża Pius X (do 20 VIII 1914); 22 XI – Motu proprio o reformie muzyki kościelnej; 13 XII – potępienie przez Święte Oficjum publikacji Alfreda Loisy’ego 1904 Międzynarodowy Kongres Maryjny w Rzymie; 19 III – Motu proprio Arduum sane munus o potrzebie reformy prawa kanonicznego; 1 III – encyklika Iucunda sane o ideale prawdziwego kapłana z okazji 1300-lecia śmierci św. Grzegorza Wielkiego; 24 IV – Motu proprio powierzające benedyktynom z Solesmes wydanie melodii gregoriańskich; podjęcie prac nad rewizją Wulgaty z inicjatywy Piusa X; ustalenie przez Piusa X zasad wyboru papieża – zakazanie wszelkiej ingerencji czynników państwowych w papieską elekcję; 18 XII – beatyfikacja ks. Kaspra del Bufalo – założyciela Zgromadzeń Przenajdroższej Krwi Chrystusa; 21 V – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Synów Najświętszej Maryi Niepokalanej; VIII – rozwiązanie przez kurię rzymską Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów i zakaz kontaktów księży i zakonników z Felicją Kozłowską; 4 IX – papieski dekret zakazujący wszelkiej działalności księżom mariawitom; zerwanie przez Watykan kontaktów dyplomatycznych z Francją 1905 encyklika Il firmo proposito – pierwszy oficjalny dokument o zasadach działalności Akcji Katolickiej; 20 XII – dekret Stolicy Apostolskiej o częstej Komunii św.; zniesienie przez Piusa X zakazu udziału katolików w wyborach; beatyfikacja ks. Melchiora Grodzieckiego – jezuity i męczennika; definitywne zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Nauczycielek od św. Doroty; utworzenie w Rzymie przez ojców od Najświętszego Sakramentu ligi kapłanów do propagowania częstej Komunii Świętej 1906 encyklika Vehementer nos przeciw rozdziałowi Kościoła od państwa; 8 VIII – zalecenie papieża obligujące do przyjmowania pierwszej Komunii św. przez dzieci; VII – zakaz Piusa X zakładania nowych zgromadzeń zakonnych bez specjalnego pozwolenia Stolicy Apostolskiej; delegacja mariawitów z ks. Janem M. Kowalskim w Rzymie, nieprzyjęta przez papieża; 5, 25 XII – imienne wyklęcie Kowalskiego i Kozłowskiej oraz potępienie mariawityzmu przez Święte Oficjum 1907 8 IX – papieska encyklika Pascendi Dominici gregis określająca modernizm jako „zbiornik” wszelkich herezji; upoważnienie przez papieża zakonu benedyktynów do rewizji Wulgaty; początek przebudowy struktur w Watykanie; wydanie przez papieża programu nauki seminaryjnej; 17 VII – dekret Świętego Oficjum Lamentabili sine exitu potępiający 65 błędnych tez modernistów; 13 IV – dekret pochwalny Stolicy Apostolskiej dla Zgromadzenia Córek Najczystszego Serca Maryi; 3 XII – zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Misjonarek 1908 4 VIII – encyklika Piusa X Haerent animo o ideale kapłana z okazji 50-lecia własnego kapłaństwa; wydanie Norm papieskich dla seminariów włoskich; beatyfikacja m. Magdaleny Zofii Barat – założycielki Zgromadzenia Sióstr Najświętszego Serca Jezusa (Sacré-Coeur); 14 VII – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Sług Jezusa; 1 V – otwarcie w Rzymie Domu Rodzinnego dla młodych robotnic przez m. Kolumbę Gabriel – zaczątek Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek od Miłości 1909 29 VI – konstytucja Sapienti consilio wprowadzająca reformę kurii watykańskiej; 21 IV – encyklika Communium rerum o roli biskupów wśród kleru; 1 I – zapoczątkowanie druku papieskich rozporządzeń w „Acta Apostolicae Sedis”; uregulowanie obowiązku biskupów udawania się co pięć lat do Rzymu z wizytą „ad limina”; zreorganizowanie trybunału kościelnego – Roty Rzymskiej; 7 V – utworzenie Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie; kanonizacja bł. Klemensa Dworzaka – redemptorysty; beatyfikacja Joanny d’Arc; 2 II – definitywne zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Misjonarzy z Mariannhill; 11 IV – zatwierdzenie Zgromadzenia Oblatów św. Józefa; 5 VIII – zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu 1910 8 X – dekret Kongregacji Sakramentów Quam singulari o wczesnej I Komunii świętej dzieci; Motu proprio Sacrorum antistitum żądające od duchowieństwa przysięgi antymodernistycznej; encyklika o św. Karolu Boromeuszu; 1 IX – reskrypt Kongregacji Biskupów i Zakonników, wydany w porozumieniu z arcybiskupami USA, poddający roztropności delegatów apostolskich wysokość pożyczek dla zgromadzeń zakonnych; ogłoszenie przez Stolicę Apostolską dekretu o heroiczności cnót Franciszka Libermanna; 3 I – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Najświętszej Maryi Panny Królowej Afryki; 7 III – zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Piotra Klawera dla Misji Afrykańskich; 30 VII – zatwierdzenie bezhabitowego Zgromadzenia Braci Sług Maryi Niepokalanej; zatwierdzenie bezhabitowego Zgromadzenia Braci Montfortan św. Gabriela 1911 24 V – encyklika potępiająca rozdział Kościoła od państwa; 1 XI – bulla Divino afflantu ogłaszająca zmiany w Officium Divinum; 27 XI – bp Bazyli Pompilj kardynałem tytułu Matki Boskiej in Ara Coeli i wikariuszem papieża na Rzym; 17 XII – konsekracja biskupia księcia Adama Stefana Sapiehy w kaplicy Sykstyńskiej w Rzymie; rewizja brewiarza z inspiracji papieża; powołanie papieskiej komisji liturgicznej; 8 III – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Towarzystwa Boskiego Zbawiciela (salwatorianów); 16 VI – zatwierdzenie dekretem pochwalnym Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny; 18 VIII – zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr św. Dominika; 7 IX – zatwierdzenie Zgromadzenia Córek Maryi Wspomożycielki (salezjanek); 8 IX – założenie w Rzymie przez m. Elżbietę Hesselblad nowej gałęzi Zakonu Najświętszego Zbawiciela Świętej Brygidy; zatwierdzenie Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego 1912 encyklika Singulari quadam o związkach zawodowych; 19 III – zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską Zgromadzenia Sióstr Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego; VIII – dekret pochwalny dla Zgromadzenia Sług Miłości (guanellianów); śluby ks. Alojzego Orione w Rzymie na ręce Piusa X i ostateczne zatwierdzenie nazwy wspólnoty: Małe Dzieło Opatrzności Bożej 1913 zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską bezhabitowego Zgromadzenia Sióstr od Aniołów; umieszczenie na indeksie piątej serii „Annales de Philosophie Chretienne”

oprac. s. Elżbieta Maria Płońska CR